दशेरी हत्याकांड!
#मराठी कथा #Marathi Short Stories #लघुकथा
जगाच्या प्रत्येक कोपर्‍यात देवा-धर्माच्या-परंपरेच्या-संस्कृतीच्या अन अशा अनेक कारणांमुळे अनेकांची हत्याकांड, छळवणूक, अत्याचार वगैरे झाल्याचे अनेक उदाहरणे जगात उपलब्ध आहेतच. तसं पाहायला गेलं तर भारतातही अशा घटनांची काही कमी नाही. हत्या, हिंसा, अत्याचार वगैरे खूप वाईट गोष्ट. मी तर अशा गोष्टींपासून लांबच राहत असतो. खेडेगावात अजूनही शाळेतील मास्तर विद्यार्थ्यांना तुडव तुडवतात हे ऐकूनही मला घाम फुटतो. मी तसा अहिंसक मनुष्य आहे… अर्थात, येथे गांधी विचारसरणी वगैरेचा काही संबंध नाही… स्वभाव एकंदरीतच घाबरट असल्याने नाईलाजाने मी अहिंसक झालो आहे… कधी कुठे रस्त्यावर मारहाण बघितली तरी ‘सोडव रे त्यांना’ अशी प्रार्थना करून मी गपचूप मार्ग बदलून मार्गक्रमण करत असतो… मला आठवल्याप्रमाणे मी एकदा एमएसईबी च्या लोकांशी भांडल्याचं मला आठवतं; पण त्यानंतर तीन दिवस बिनपंख्याचे, रात्री बिनलाइट विथ मच्छर उपभोगल्याचे कष्ट पडले होते; शिवाय त्या कार्यालयाच्या चकरा-चकरा-नखरा-नखरा बघून माझा गपचूप ‘शांत’राम झाला होता… ती शेवटची दाखवलेली आक्रमकता असावी… घरी तर अहिंसेशिवाय कुठलाही पर्याय नसतो… कोण कितीही मोठा मनुष्य असो, त्याला घरी अहिंसक मार्गानेच राहावे लागते अन्यथा लादलेल्या उपोषणाचे चटके नशिबी असतात…
हे पहा असं विषयांतर होतं… छे! तर मी सांगत होतो एका हत्याकांडाबद्धल… आपल्याकडे नवस फेडताना, बकरी-ईद ला वगैरे प्राणी मारण्याचे प्रकार सर्रास होत असतात… छे… वाईट… बिचारे मुकप्राणी… पण त्यांना नावे ठेवावी अशी नैतिकता माझ्याकडे शिल्लक नाही राहिली… का? तर झालं असं की, दसरा काही दिवसांवर येऊन ठेपला होता… आम्ही आपले सकाळी-सकाळी उत्तेजक द्रव्य अर्थात चहा घेत आमच्या दिवाणखान्यात बसलो होतो… वृत्तपत्रातील जगभरातील घडामोडी एक-एका घोटासोबत संपवत होतो तितक्यात घरातून अणुबॉम्ब फुटावे ऐसे आवाज… आम्ही हारदलो, घारबलो. टकरलो… तुम्हाला वाटत असेल येथे छपाई चूक झाली असेल… तसं नाही ते…. तो क्षण आठवून आम्ही अजूनही घारबलो आहोत… तर अशा आवाजानंतर आमच्या हातातील वृत्तपत्र जमिनीवर पडले, चहाचे पात्र (रिते झालेले) जमिनीचा मुका घेऊन लागले… आम्ही ताडकन उठलो अन धावतच घरात शिरलो… काय झाले असेल याची कल्पनाच नव्हती मुळी… आम्हाला तर क्षणभर वाटले की आमच्या वर (टुकार विनोद नको) राहणार्‍या अन आकाराने अवजड असणार्‍या डांबरे काकू छताच्या छातीतून आमच्या घरात धूमकेतूसारख्या कोसळल्या की काय??? छे.. छे… ही तर अघोरी कल्पना होती… आम्ही घरात पोचताच ते भय असत्य असल्याचे जाणून हायसे वाटणार तितक्यात आमच्या नजरेस ते दृश्य पडले जे बघून मघाचे भय क्षुल्लक वाटू लागले… कोणते दृश्य??? ते दृश्य जे बघून तमाम नवरे मंडळी घारबतात ते… आपल्या पत्नीचे दुर्गारूप!!!! हे प्रभो!!! कमरेवर हात ठेवलेल्या, केसं पिंजरलेल्या साक्षात आमच्या सौ उजव्या हातात कुंचा घेऊन (आता हात कमरेवर होते अशी शंका काढू नका… हात कमरेवर ठेऊन त्या हातात कुंचा कसा पकडला जातो याचं प्रात्यक्षिक आप-आपल्या सौ बरोबर करावी ही विनम्र विनंती विशेष!) लालबुंद डोळ्याने, फसफसणार्‍या नाकाने आमच्याकडे बघत होती!!! समजलो… आमच्या मयताचा दाखला काढायची जबाबदारी कोणावर तर लवकरच येणार!!!! खर्‍या कालीमातेला बघून महिषासुर जितका घाबरला नसावा तितका मी आत्ता घारबलो होतो… हे दृश्य बघून कोणत्याही पत्नीव्रता पतीची तीच अवस्था होईल…
बघता बघता सुरू झाली एकतर्फी चकमक… आम्ही तर सुरुवातीलाच पांढरा झेंडा वर केला… आमच्या सौ म्हणू लागल्या, घर काही माझ्या एकटीचं आहे का?? दोन दिवस झाले राब-राब राबतीय… आज सकाळपासून पाण्याचा थेंब नाही घश्यात अन तुम्ही चहाचा एक-एक घोट घश्याखाली ढकलत पेपर वाचत बसताय… आम्ही मघाशी फुटलेल्या चहाच्या पात्राकडे हळूच दृष्टिक्षेप टाकला… खजील होऊन शांतपणे मान घातली… सौ चिडलेल्या होत्याच… इथे अख्खं स्वयपाकघर आवरायचं आहे… मला एकटीला झेपेल का याचा साधा विचार तरी केला का? (मला प्रश्न विचारल्याने थोडसं समाधान) का मजुरासारखं राबायचं मी? (पुन्हा उत्तराची अपेक्षा नसलेला प्रश्न) हे विचारणे झाल्यावर आमच्या सौ धाडकण बाजूला सरकल्या… आम्ही घाबरलो… सौ ने ओट्यावर असलेले सर्व (शिल्लक असलेले) भांडे जमिनीवर ढलकले आपलं ढकलले… पुन्हा अनुविस्फोट व्हावा तैसा आवाज… आम्ही तर साफ हबकलो… आज घर शिल्लक राहतं की नाही असा निरागस सवाल एक क्षण आमच्या मनात डोकावतो न डोकावतो तितक्यात एक भांडे आमच्या दिशेने आलेले आमच्या तीक्ष्ण नजरेने पाहिले अन तितक्याच गतीने आमच्या चलाख मेंदूने खाली वाकायची आज्ञा आमच्या शरीरास सोडली अन आमच्या चपळ शरीराने ती तातडीने अमलात आणली म्हणून आज आम्ही तुमच्याशी संवाद साधायच्या स्थितीत आहोत, अन्यथा…. हे प्रभो!!!
आम्हाला जमिनीवर लुडकलेले पाहून आमच्या सौ विजयी आवेशात जोरजोरात ओरडू लागल्या… रणचंडीचा जल्लोष तो… बोलण्यात काय काय विषय आले असतील याची जाण तमाम अखिल भारतीय पत्नीव्रता संघटनेच्या सदस्य असलेल्या पतींना असेलच… अशा झगड्याचा विषय काहीही असला तरी आशय एकच असतो… पतीने सपशेल माघार घ्यावी!!! आणि आम्ही ती घेतली… पर्याय तो काय होता??? सांगेल कोण??? तुम्ही काय सांगणार… घरी आल्यावर आपल्या ऑफिसमधील पराक्रमाचे किस्से अन ऑफिस मध्ये गेल्यावर आपल्या घरच्या पराक्रमाचे किस्से सांगणारे लोक तुम्ही (आपण)… शेवटी प्रत्येक पुरुषास घरी आल्यावर, आपण कामाच्या ठिकाणी किती वाघ आहोत आणि कामाच्या ठिकाणी, आपण घरी किती वाघ आहोत हे खोटी उदाहरणे देऊन जगावेच लागते… याला जीवन ऐसे नाव!
अर्ध्या-एक तासाच्या एकतर्फी चकमकीनंतर वाद संपून त्यावर विस्तृत पर्याय शोधला गेला होता… आम्ही आमच्या सौ ची कशी-बशी (मघाशी फुटलेली नव्हे!) समजूत काढली अन आज सर्व काम खुद्द आम्ही करणार अन दोन दिवस बाहेरचे जिन्नस जेवायला आणणार अशा आश्वासनांनंतर आमच्या सौ च्या अंगात आलेली काली माता शांत झाली… मग काय, आमच्या सौ च्या हातात असलेला कुंचा आम्ही दुरूनच आमच्या हाती घेतला अन मोहिमेस सुरुवात केली… आमच्या अन आमच्या सौ मधील तुंबळ खडाजंगी चालू असताना डांबरे काकू आमच्या दरवाज्याच्या बाहेर येऊन उभ्या होत्या हे आमच्या नजरेतून सुटले नाही… शेवटी परराज्यातील गुप्तहेर ते… आता ही बातमी वाढत्या वर्णनासह गल्लीत कशी पोचली हा प्रश्न आम्हाला सतावणार नव्हता…
७१ आकाराने मोठ्या अन शरीराने बारीक असलेल्या कोळ्या, २३ शरीराने जाड अन आकाराने लहान असलेल्या कोळ्या, त्यांची असंख्य अंडी, कोपर्‍या-कोपर्‍यात बांधलेले त्यांचे अनधिकृत घरे, चार मोठ्या अन आठ छोट्या (हम दो, हमारे चार) पालींना हुसकावून लावले, तीन उंदरे घराबाहेर काढली, असंख्य अनोळखी किड्यांची निर्घुन हत्या… अशा पराक्रमानंतर आमची मोहीम संपली!!!! आमच्या सौ समोर सपशेल शरणागती स्वीकारल्यावर आलेल्या संतापाला वाट अशा रीतीने मिळाली. आमच्या सौ समोर भलेही डरपोक असलो तरी भल्या-भल्यांना आडवं करायची धमक आहे म्हणावं आमच्यात, नव्हे त्याची चुणूक ह्या अजाणांनी पाहिलीच असेल!!!
महाराजांच्या काळात एक प्रथा होती, पराक्रमाचे कौतुक करायची. एखाद्या मावळ्याने, सरदाराने एक हजार पेक्षा जास्त शत्रू मारीले तर त्या मर्दाच्या तलवारीवर चांदीचे किंवा सोन्याचे डाग लावायचे… आज जर कोण दिलदार माणूस असता तर त्याने माझ्या हातातील झाडूवर अन सुपावर घरभर भ्रमंती करणारा केसाचा गुंता बांधला असता… अर्थात आमची रणमर्दुंगी होतीच तशी…
आमच्या सौ कडून बोलणी खात असताना त्या नादान पाली मघाशी कोपर्‍यात बसून मजा पाहत होत्या… आम्ही काय सोडणार होतो त्यांना… एकेकाची फे फे नाही उडवली तर नाव बदलून ठेवा म्हणावं… खरं तर त्यांचा वध करायचीच इच्छा होती, पण ती घाण आम्हालाच काढावी लागेल केवळ एवढ्या भीतीपाई थोडेसे निवळलो आम्ही… अन्यथा आम्हीही मराठी मातीतील मर्द मावळे आहोत हे का सांगायची गोष्ट आहे… आयुष्यभर अहिंसेच्या मार्गाने चालत आलो म्हणून काय कोणीही केलेली थट्टा सहन करू की काय…. Spiderman च्या सग्या-सोयर्‍यांनी तर बातच करू नये… त्यांना तर खिजगिनतीत धरतच नाही आम्ही… नाही म्हणायला उंदरांनी त्रास दिला आम्हाला… त्यांना बेदखल करायच्या नादात आमच्या सौ च्या माहेरून आलेला एक काचेची डिश फुटली, आमच्या सौ धावत स्वयपाकघरात आल्या, त्यांची मुद्रा बघून आम्ही घाबरलो पण त्यांचा पारा चढायच्या आत त्यांना अन त्यांच्या माहेरी नवीन वस्तू घेण्याचे आश्वासन देऊन आम्ही त्यांचा राग कमी केला. त्यांनीच विचार केला असावा, खड्ड्यात असणार्‍याच्या अंगावर माती कशाला टाकायची…? पण पुढील आयुष्यात एक टोमणा कायम माथी चिटकून राहील यात वाद नव्हता, ‘माझ्या माहेरून आणलेली डिश जाणूनबुजून फोडून टाकली…’
असो… आमचा अख्खा दिवस ह्या हत्याकांडात गेला… दसरा तसा पवित्र सण, पण ह्या निमित्ताने अनेक निष्पापांचे जीव गेल्याचं शल्य मनाला टोचत होतं… आम्ही असे पापभीरू, गरीब, बिचारे, अहिंसक, विनम्र, मितभाषी, निस्वार्थी व्यक्ति… आयुष्यात पहिल्यांदाच इतकी हिंसा केली… छे… ती रात्र झोप नावाची गोष्ट नव्हती… अंग दुखत होतं तो भाग वेगळा, पण त्या बिचार्‍या आत्म्यांचे आवाज आमच्या कानात घुमटात घुमावे तसे घुमत होते, त्यांच्या लेकरा-बाळाचे, नातेवाईकांचे रडके चेहरे वारंवार डोळ्यासमोर येत होते, बेघर केलेल्यांचे रस्त्याच्या कडेला उघडे असणारे संसार मनाला टोचत होते… हे प्रभो!!! आमच्या हातून मोठे पातक घडले; पण आमचा नाईलाज होता… सौ इच्छेपुढे कधी कोणाचे का चालले? हे दशेरी हत्याकांड घडले याचा खेद वाटतो अन हे पुन्हा आमच्या हातून न घडो यासाठी पुढच्या वेळेसपासून चहा-वृत्तपत्र यांची एकत्रित संगत सोडायचा प्रयत्न करू असेही ठरवले आहे…!
टीप:- सौ ची समजूत काढताना, नवे भांडे घेण्यास, नवी केरसुणी घेण्यास, नंतर आमच्या आजारपणावर बराच खर्च आला… इतरांनी तशी तरतूद करावी!!!
नमस्कार!!
लोभ असावा!!!
