“गणपती स्पेशल”  #उकडीचे मोदक कसे करावे???

उकडीचा मोदक करणे हा एक मोठा सोहळा आहे.

हा पदार्थ – पाव इंच आले, एक टेबलस्पून मीठ, ओव्हनचं टेम्परेचर, कुकरच्या शिट्ट्या … असं लिहिणार्‍या पुस्तकात बघून करता येत नाही.

त्यासाठी – उगीच एवढंसं चिमटीभर मीठ, एक तारी पाक, मंद आच, दोन उकळ्या आणणे, कणीक थोडीशी सैलसर भिजवणे … ही भाषा यावी लागते.

नारळ किसणे, कापणे, तुकडे करणे वगैरे म्हणणार्‍या मंडळीनी जरा सांभाळूनच यात पडावे.

नारळ गुहागरी असतील तर चव वेगळी ….
राजापुरी असतील तर चव वेगळी,
दापोली आसूद या बाजूची गोडी वेगळी ….
नारळ तारवटी असेल अजून वेगळी ….
तर हे सगळे समजून गुळ कमीजास्त करायचा असतो.

मुळात नारळ उत्तम खवता यायला हवा. त्यात करवंटीची साल येता कामा नये. खवणीवर उकिडवं बसून खवल्यास खोबरं अधिक गोड लागतं. मधून मधून खोब-याचा तोबराही भरावा.

तांदूळ हा नवा असावा.
नव्या नवरी सारखा ! म्हणजे उकड ‘लग्न झाल्यानंतर पहिल्या काही दिवसातील नवरा बायकोच्या नात्यासारखी’ छान चिकट होते. आंबेमोहोर वा बासमती तांदूळ असेल तर मोदकालाच मोद होतो.

तांदूळ स्वच्छ धुवून घ्यावेत व ते शक्यतो सावलीत फडक्यावर वाळवावेत ….. ही पिठी आता
जात्यावर घरी करणे अशक्य, म्हणून गिरणीत स्वतःच्या देखरेखीखाली … भैय्याला,
” ए भय्या, ये गहू पे मत डालो. दुसरा तांदूळ आयेगाना पिसनेको उसके उपर डालो” वगैरे सांगून बारीक दळून घ्यावी.

गुळ अश्विनातल्या उन्हासारखा,
लग्नात मामाने नेसवलेल्या अष्टपुत्रीसारखा पिवळाधमक असावा. किसल्यानंतर ताटात झेंडूच्या फुलांच्या पाकळ्यांची पखरण झाली आहे असे वाटले पाहिजे.

खोबरे आणि गुळ म्हणजे कोब्रा
आणि देब्रा यांना मंदाग्नीवर शिजत ठेवावे.

कोब्राच्या [खोबर्‍याच्या]
संगतीत देब्रा [गूळ] हळूहळू
विरघळत जातो व दोघे एकजीव
होतात.

हे होताना … चमचाभर तांदळाची
पिठी व थोडी प्रत्येक दाणा वेगळा असलेली (कर्‍हाडे ब्राह्मणांसारखी) खसखस भाजून घालावी.

व देवरुखे ब्राह्मणही यात हवेत म्हणून वेलदोड्याची पूड करून थोडी पखरावी व ह्या सर्वांचे सारण तयार करावे.

यातील ‘कुठल्या गोष्टी किती प्रमाणात’ ते आई, आज्जी, सासुबाई, आजेसासूबाई यांनी सांगावे व नवीन सुनेने ते एकत्र परतावे.

जेवढे तांदळाचे पीठ तेवढेच पाणी घ्यावे. त्यात चवीला मीठ, दोन चमचे साजूक तूप व एक छटाकभर तेल घालावे. नंतर मंद आचेवर ठेवून ते ढवळावे. दोन वाफा आणाव्यात.

पीठ अंतर्यामी भिजले आणि तूप-तेल यांच्या मर्दनाने शिजले पाहिजे. सगळ्यात यापुढे खरी कसरत चालू होते.

ही उकड मळणे हा एक खास प्रकार आहे. त्यात एकही गाठ राहता कामा नये. कुठेही आणि कशीही वळणारी या उकडीची गोगलगाय व्हायला हवी. लिंबाएवढी उकडीची गोळी घ्यायची आणि या गोळीवर हाताने संस्कार करायचा.

मध्यभागी  ‘पुढील संसाराची जबाबदारी वाहू शकेल’ अशी थोडी मजबूत कणखर जाड ठेवून बाजूने संस्कारांचा, शिक्षणाचा दाब देऊन तिला नाजूक, सुंदर मुलीसारख्या चिमटीने कडा दाबून चुण्या करुन सौष्ठव द्यावे.

आत सारण भरावे आणि सारणाचा भुंगा आत अडकला की कमळासारख्या पाकळ्या
म्हणजे नऊवारी नेसलेल्या या
पापडीच्या नि-या अलगद, नाजूक
हाताने मिटत न्याव्यात.

स्वतःचे नसले तरी मोदकाचे नाक चाफेकळी हवे. नंतर या जोडीला मोदक पात्रात घालून मस्त वाफ आणावी.

असा लुसलुशीत मोदक पानात वाढला की या फुलाचे नाक रूपी देठ काढून टाकावे व मगाशी वाफेमुळे गुदमरलेल्या मोदकाच्या श्वासनलिकेत साजूक तूप ओतावे.

मग हळूच पूर्ण मोदक उचलून तो आपल्या अन्ननलिकेत सरकवावा.

तृप्तता म्हणजे काय … याचा याची देही याची डोळा प्रत्यय घ्यावा !!!

सूचना – संबंधित लेख WhatsApp वरून घेतलेला आहे.

नम्र निवेदन – गणेशोत्सव मोठ्या उत्साहात साजरे होत आहेत. अशात सोशल मीडिया वर गणपती संबंधित बरीच माहिती मिळत आहे. प्रथा, परंपरा, विज्ञान, दंतकथा, समाजशास्त्र, अफवा आणि काय काय. यातील खर्‍या खोट्याची खात्री कोणच देऊ शकत नाही. पण ही विविध अन काही अर्थाने बहुमूल्य माहिती संग्रहीत राहिली पाहिजे असं आम्हाला वाटतं. नाहीतर आपण वाचून पुढे जातो. सकाळी वाचलेला मजकूर संध्याकाळी विसरून जातो. त्यामुळे आम्ही असा एक निर्णय घेतला आहे की, जी माहिती जशी मिळते ती तशीच्या तशी आम्ही प्रकाशित करू. अगदी नाव वगैरे सुद्धा! त्यामुळे वाचकांनी ह्या सगळ्याची नोंद घ्यावी अन आपल्या सुज्ञ बुद्धीने निर्णय घ्यावा. आम्ही केवळ माध्यम आहोत.

#Recipe of Meethi Bhaat   #गोड भात किंवा दुधी भात कसा बनवावा?

आपल्यापैकी जवळजवळ सगळ्यांनीच ‘सेट मॅक्स’ वाहिनीवर अमिताभचा ‘सूर्यवंशम’ हा चित्रपट पाहिला असेलच. नसेल तर चिंता करू नका, कधीही पाहू शकता. महिन्यातून एकदा तरी तो टीव्ही वर लागतोच लागतो. असो… त्या चित्रपटातील एक महत्वाचा प्रसंग आठवतो, ज्यात मुलगी सासरी आलेल्या बापाला (acp प्रद्युमन अर्थात शिवाजी साटम) एक पदार्थ खाऊ घालते. त्याला ती मीठी भात असं नाव देते.

खरं पाहायला गेलं तर हा पदार्थ आपल्या मराठी परिवारात सामान्यपणे बनत असतोच. आज त्याच प्रकाराची ‘रेसेपी’ आपण बघणार आहोत.

तुमच्याकडे जर तीन वाट्या शिळा भात राहिला असेल तर तो घ्या.

त्यात थंडगार दूध ओता. किती? दोन वाट्या.

आता त्यात तीन-चार चमचे साखर ओता. (मधुमेह वाल्यांनो बायको कुठे आहे ते बघा आधी)

नंतर हे सगळं मिश्रण एकजीव करून घ्या.

आवडत असेल तर असच हादडा; नाहीतर पुढे वाचा!!!

मग हे मिश्रण गरम करायला घ्या. मंद आचेवर ठेवा.

त्याला थोडसं हलवत रहा नाहीतर करपून जाईल. (कसंही असलं तरी शेवटी ते तुम्हालाच पचवायचं आहे म्हणा!)

नंतर घरात जर बदाम (झाडाचे नाही, सुके बदाम) हातानेच बारीक करा. शिजत असलेल्या भातात टाका. किती? पाच-सहा. किंवा पगार आठवून ठरवा.

वेलदोडे असतील तर एखाद-दुसरं टाका.

थोडसं शिजू द्या. पाच मिनिटे केवळ.

सगळं एकजीव झाल्यावर हादडा!!!!

स्वीट डिश तयार आहे.

सूचना – ही पाककला सौ. जोशी काकू यांनी सांगितली असली तरी अनुवाद आमचा आहे. आम्ही bachelors आहोत.