News & Views – ||-अभिषेकी-||

…मौत मेहबूबा है साथ लेकर जाएगी!

By admin | June 12, 2018 | Comments 0 Comment

जिंदगी तो बेवफा है, एक दिन ठुकराएगी, मौत मेहबूबा है साथ लेकर जाएगी….

Bhayyu Maharaj Suicide || Depression Kills

Image result for aloneness

मृत्यू हे अंतिम सत्य आहे. फक्त तो अकाली आला की त्याचं हळहळ व्यक्त केली जाते अन कुतुहुलही वाटतं. मृत्यूसमोर सर्व समान असतात. एका न्यायदेवतेप्रमाणे तो सर्वांशी समान न्याय करतो. त्याला कोणाशीच कर्तव्य नसतं. एखाद्या जवळच्या मित्राप्रमाणे तो खांद्यावर हात ठेवतो अन कायमचा सोबती बनतो…

आज भय्युजी महाराज यांनी आत्महत्या केली अन त्यातून अनेक प्रश्न उभे राहिले. .खरं तर आत्महत्येच्या बातम्या आपण पेपरमधून सारख्या वाचतच असतो, पण जेंव्हा एखादा प्रसिद्ध व्यक्ति आत्महत्या करतो तेंव्हा यावर चर्चा केली जाते.
समाजात वावरत असताना माणूस विविध रंगाचे मुखवटे घेऊन वावरत असतो हेच सत्य आहे. जगाला दिसणारा माणूस हा त्याचा केवळ मुखवटा असतो पण त्यामागे एक चेहरा असतो जो फक्त त्यालाच माहीत असतो. गर्दीत दिसणारा माणूस ही केवळ त्याची प्रतिमा असते. आतमध्ये कुठेतरी एक वेगळाच माणूस अस्तीत्वात असतो.

जगातील प्रत्येक माणसाला स्वतःच्या विवंचना असतात. त्याच्या दृष्टीने ते जगातील सर्वात मोठं दुखं असतं. कोणालाही स्वतःचं दुखं मोठं वाटतं कारण ते त्याच्या दृष्टीकोणातून असतं. जेंव्हा ह्या वेदनेचा, दुखाचा कडेलोट होतो तेंव्हा मग एक विश्व कोसळतं.
प्रचंड गुंतागुंतीच्या मेंदूत, मनात हजारो प्रश्न क्षणाक्षणाला संचार करत असतात. त्यातील प्रत्येक प्रश्नाला उत्तर मिळेलच असं काही नसतं. पण शेवटच्या श्वासापर्यन्त त्या प्रश्नांशी झगडत राहणं हेच आयुष्य असतं. हे प्रश्नच जगण्याची उमेद असतात. पण जेंव्हा हे प्रश्न सुटतीत असं वाटत नाही, किंवा हे प्रश्न सोडवताना आपण एकटे आहोत असं जेंव्हा वाटू लागतं तेंव्हा माणूस खचतो.

भय्युजी महाराजांनी आत्महत्या का केली यापेक्षा माणसाला आत्महत्या का करावी लागते हा प्रश्न महत्वाचा आहे. आयुष्य जगावं न वाटणे येथेच पराभव झालेला असतो. वैफल्य, नैराश्य, एकटेपणा, अपयश, अपेक्षाभंग अशा अनेक गोष्टी असतात ज्या माणसाला आत्महत्येच्या दरवाजापर्यन्त घेऊन जातात. ताणतणाव कोणाला नसतो? पण ते आयुष्यपेक्षा मोठे नसतात. कुटुंबाच्या सहवासात, मित्र-सहकार्यांृच्या गर्दीत ते प्रश्न खूप छोटे वाटतात. जगण्यात विविध रंग असताना हे प्रश्न, ह्या विवंचना सुटतील हा विश्वास असतो तोपर्यंत कसलच नैराश्य येत नाही. पण गर्दीतला एकटेपणा सतावू लागला की मग ह्या अभद्र भावना मनात घर करून राहतात.
मन आधीच विकारांनी बरबटलेलं असतं आणि मग एक क्षण असा येतो जेंव्हा ते सगळे प्रश्न अचानक सुनामीसारखे अंगावर येऊ लागतात. ह्या सगळ्याशी एकट्याने सामना करायचं धैर्य होत नाही अन माणूस हतबल होऊन घात करून घेतो. तो क्षण टाळता आला पाहिजे.
कधी-कधी वेळेवर जेवायला मिळालं नाही तरी जीवन नकोसं होतं. कारण ती परिस्थिती अन मानसाच्या मनाची अवस्था हीच कारणीभूत असते.

जगावर सत्ता गाजवू पाहणार्यात हिटलर सारखा हुकूमशाहही आत्महत्या करतो. तर देशसेवेसाठी आयुष्य अर्पण केलेल्या स्वातंत्र्यवीरालाही आयुष्याचा त्याग (आत्मार्पण) करावा वाटतो. साने गुरुजी यांसारख्या तत्वनिष्ठ अन आत्मविश्वासाने भारलेल्या सेनानीलाही हा मार्ग खुणावतो.

व्यक्त होण्याचे आणि share करण्याचे आज अनेक मार्ग आहेत. पण तिथे मनातील सर्व भावना खरोखरच व्यक्त करता येतात का हा प्रश्न आहे. प्रत्येक माणूस स्वतःला व्यक्त करण्यासाठी, चिंतेला मार्ग करून देण्यासाठी कुठलातरी मार्ग निवडतो. वाचन, लिखाण, सामाजिक कार्य, मनोरंजन, अध्यात्म, विपश्यना, खेळ, दारू वगैरे वगैरे हे त्यासाठीचेच मार्ग. पण जेंव्हा ह्या माध्यमातूनही आपल्या मनातील दुखं व्यक्त करता येत नसेल तर मग सर्वस्व निरर्थक वाटू लागतं. आयुष्य जगताना असल्या कुबड्या घेऊन जगावंच लागतं. कारण मनाला कुठेतरी गुंतवून ठेवणं हेच त्यामागील एकमेव कारण असतं. जीवनाकडून मृत्युकडे जाताना हे सगळे निमित्तमात्र असतात. जेंव्हा ही माध्यमे मनाला खिळवून ठेऊन शकत नाहीत तेंव्हा मृत्यू जवळ यावासा वाटतो.

Abhishek Buchake

Theory Of Aliens – 4

By admin | June 3, 2018 | Comments 0 Comment

Aliens || UFO || Are They Exist? || HUman ?

हजारो वर्षांपूर्वी Aliens वगैरे पृथ्वीवर येत होते असे संकेत जगाच्या कानाकोपर्‍यात आढळतात. पण विषय असा आहे की, ते आज मानवासमोर का येत नाहीत.? जर ते अस्तीत्वात असतील तर त्यांचा नेमका उद्देश काय. ते काही फक्त आपल्यावर ‘लक्ष’ ठेवत नसणार.
Interstellar चित्रपटात याचं उत्तर सापडू शकतं. पृथ्वीवरचा एक वर्ष म्हणजे अवकाशातील एक वर्ष असू शकत नाही. तिथला काही काळ पृथ्वीवरील हजारो वर्षाइतका असू शकतो. त्यामुळे कधी काळी पृथ्वीवर येऊन गेलेले Aliens परत जर येणार असतील तर तोपर्यंत हजारो वर्षे उलटली असतील. आता फक्त वाट बघायची, त्यांच्या परत येण्याची! 😂😅😎

Image result for aliens

Abhishek Buchake || @Late_Night1991 || latenightedition.in

Theory Of Aliens – 3

Theory Of Aliens – 3

By admin | May 25, 2018 | Comments 0 Comment

Aliens || UFO || परग्रहवासी || मानव || Who Are They? || Are They Exist? || सजीवसृष्टी अस्तित्व ||

Image result for aliens

विश्वाच्या अफाट पसार्‍यात फक्त पृथ्वीवर सजीवसृष्टी आहे असं मानणे म्हणजे अंधश्रद्धा ठरेल. विश्वाच्या कोपर्‍यात असे अनेक ग्रह असतील जेथे तेथील वातावरणानुसार (भौगोलिक परिस्थिती वगैरे) त्या प्रकारचे सजीव अस्तीत्वात असतील. त्यांच्या जगण्याच्या गरजा वेगळ्या असू शकतात. म्हणजे जगण्यासाठी पाणी लागतंच हा सिद्धान्त पृथ्वीपुरता मर्यादित असू शकतो. विषय असा आहे की “ते” कितपत प्रगत अन बलशाली आहेत. त्यांनी आपल्याला शोधण्याच्या आधी आपण त्यांना शोधावं हा मानवाचा प्रयत्न आहे.
#Aliens पृथ्वीवर येतात किंवा येऊन गेले होते यात अनेक मतप्रवाह आहेत. पण Aliens नसतात असं कुठलाच शास्त्रज्ञ ठामपणे सांगू शकत नाही.

अभिषेक बुचके || @Late_Night1991 || latenightedition.in

Theory Of Aliens On Earth – 1

Theory Of Aliens On Earth – 2

By admin | May 23, 2018 | Comments 0 Comment

पृथ्वीवर माणूस उपराच || Aliens || परग्रहवासी || मानव उत्क्रांती || Who Are They ? || Are They Exist

Image result for aliens

विचार करा, करोडो वर्षांपूर्वी परग्रहावरून काही aliens पृथ्वीवर आले असतील तर… त्यांना पृथ्वीवर राहण्यासाठी स्वतःमध्ये बदल Modifications करणे महत्वाचं होतं… मग पृथ्वीवर जगता यावं, येथील वातावरणाशी जुळवून घेता यावं म्हणून त्यांनी पृथ्वीवर अस्तीत्वात असलेल्या सजीवांवर प्रयोग केले असतील तर… (जसे आपण हल्ली उंदीर, बेडूक, वटवाघूळ वर करतो तसे).. त्यात मग स्वतःचा डीएनए मासे, कासव, वराह, वानर अशा अनेक प्राण्यांत मिसळले असतील तर… आणि त्यांचा डीएनए फक्त वानरांशी व्यवस्थित जुळला असेल तर… शेवटी मग त्या Aliens ची आधीची पिढी मरून गेली असेल किंवा दुसर्‍या ग्रहाच्या शोधात निघून गेली असेल अन दरम्यानच्या काळात वानराचा नर झाला असेल तर…
निष्कर्ष इतकाच की आपणच तर Aliens नाहीत न ?

अभिषेक बुचके || @Late_Night1991 || latenightedition.in

Theory Of Aliens On Earth – 1

Theory Of Aliens On Earth – 1

By admin | May 23, 2018 | Comments 0 Comment

पृथ्वीवर माणूस उपराच || Aliens || परग्रहवासी || मानव उत्क्रांती || Who Are They ? || Are They Exist

पृथ्वीच्या बाहेर सजीवसृष्टी नाही असं म्हणणारे स्वतःला फसवत असतात. कारण परग्रहावर असलेले सजीव आपल्यापेक्षा अधिक प्रगत असतील तर काय? हा प्रश्न त्यांना सतावत असतो. इतक्या अफाट ब्रम्हांडात केवळ पृथ्वीवर सजीव आहेत असं म्हणणं अंधश्रद्धा आहे. कोट्यवधी वर्षांपूर्वीपासून अस्तीत्वात असलेल्या पृथ्वीवर माणूस हा अलीकडच्या काळातील रहवासी असावा. किंबहुना मानव हा इतर कुठल्यातरी गृहावरून सजीवसृष्टीचा शोध घेत पृथ्वीवर येऊन विसवला असेल? इथे असलेल्या डायनासोर वगैरेला स्वतः संपवून स्वतःत Modification करत आजचा मानव अस्तीत्वात आला असेल.

Image result for aliens

अभिषेक बुचके || @Late_Night1991 || latenightedition.in

आठवणीतील गाणी अन गाण्यांच्या आठवणी…

By admin | May 6, 2018 | Comments 0 Comment

Arun Date || अरुण दाते || आठवणीतील गाणी || भावगीत || शुक्रतारा || माझे अनुभव

आज सकाळी बाहेरून घरी आलो आणि टीव्हीवर अरुण दाते गेल्याची बातमी बघितली. तसं फार दुखं झालं किंवा हळहळ वाटली असं काही नाही. कारण त्यांच्याशी थेट असे ऋनांनुबंध होते असा काही भाग नव्हता. पण सगळ्या जुन्या आठवणी जाग्या झाल्या. एक आवडता कलाकार, एक अप्रतिम गायक, भावगीतांचा बादशाह आपल्यात असणार नसणार ही वस्तुस्थिती मान्य केली. पण यामुळे एका प्रवासाची सुरुवात आठवली.

कधीतरी वळवाचा पाऊस पडतो अन मख्ख धुळीचे पापुद्रे चढवून बसलेल्या काचेवर पावसाचे टपोरे थेंब पडतात आणि सगळी धूळ निघून जाते… मग सगळं पारदर्शक दिसू लागतं… अगदी तसच आज वाटलं… काही स्मृती कुठेतरी खोलवर जाऊन बसलेल्या होत्या. त्यावर इतर अनेक स्मृतींचे पापुद्रे चढल्याने त्या स्मृती दुर्लक्षित झाल्या होत्या. आज अचानक त्या लख्ख जाग्या झाल्या.

मी अकरावी-बारावीला असेन तेंव्हाचा काळ. आमचं कॉलेज सकाळी सात वाजता वगैरे असायचं त्यामुळे सकाळी साडेपाचला उठावं लागायचं. त्यावेळेस माझ्यातल्या late night चा जन्मही झालेला नव्हता. वडील सकाळी-सकाळी टेपवर भावगीतांची कॅसेट लावत असत. सुरूवातीला तो वैताग वाटायचा. कॉलेजला जाण्यासाठी तयार होत असताना ती भावगीते आपसूकच कानावर पडत असत. त्या भावगीतांमध्ये अरुण दाते यांची भावगीतेही असायची. त्यावेळी संगीत-चित्रपट वगैरे कला म्हणजे करियरच्या दृष्टीने घातक विषय होते. त्यामुळे कोण अरुण दाते अन कसली भावगीते हे काही कळत नव्हतं. मग हळूहळू तीच तीच गाणी कानांवर पडू लागली. मग त्यातलं शुक्रतारा, स्वरगंगेच्या काठावरती किंवा भातुकलीच्या खेळामधली ही गाणी खूपच आवडू लागली. संगीताच्या बाबतीत मी एकंदरीतच ढ होतो अन आजही आहेच. पण ती गाणी परत परत ऐकावी वाटत होती. ते शब्द, ते स्वर मनाला स्पर्शून जात असत. मग ती गाणी ऐकायची सवयच लागली.

रात्री झोपताना टेपमध्ये शुक्रताराची कॅसेट व्यवस्थित सेट करून ठेवायचो. मग दुसर्‍या दिवशी सकाळी उठल्या-उठल्या तोंडात ब्रश घ्यायचा अन टेप चालू करायचा. मग ती मधुर गाणी वारंवार कानावर पडू लागली अन मानवाला किती प्रकारच्या भावना असतात याची जाणीव होऊ लागली. सोया हुवा शेर जागा होतो तसा रेडियोअॅक्टिव एलिमेंट प्रमाणे विविध भावनांची फेक होऊ लागली. माणसाला व्यक्त व्हायचं असतं. तो त्यासाठी कोणता न कोणता मार्ग शोधत असतो. मनाला भिडणारी गाणी ऐकली की आपोआप व्यक्त झाल्यासारख वाटायचं.

आंघोळ झाल्यावर ओल्या केसांवरून हात फिरवताना “डोळे कशासाठी…. तुला साठवून मिटून घेण्यासाठी…” असली गाणी कानावर पडायची. हा सगळा नव्या विश्वातील प्रवेश होता. आयुष्यात पहिल्यांदाच लक्ष देऊन गाणं ऐकायला सुरुवात झाली होती अन त्यांचा अर्थ जाणून घेण्याची उत्सुकता वाटू लागली होती.

नाश्ता करून कॉलेजला जाईपर्यंत कॅसेटमधील विविध भावगीते कानावर पडत राहायची आणि घरापासून कॉलेजला सायकल वर जात असताना तीच गाणी गुणगुणली जायची. लहानपणी कुठलीतरी गाणी बडबड करणे यापेक्षा वेगळं काहीतरी असतं ‘हे गाणं’ असं वाटू लागलं होतं. आयुष्यात पहिल्यांदाच गाणे वगैरे ची सवय लागली होती. मग वेळ भेटेल तसं टेप चालू होत असे. त्यावेळेस ऐकण्यासाठी आजसारखी व्हरायटी असायची नाही. आहेत ती कॅसेट लावून त्याच त्याच विश्वात रममाण व्हावं लागत असे.

जवळपास दीड वर्षे वगैरे, म्हणजे कॉलेज सुरू असेपर्यंत तीच कॅसेट सकाळच्या गडबडीत कानाला-मनाला तृप्त करत होती.

एव्हाना सीडी डीव्हीडी चा जमाना सुरू झालेला होता. कॅसेटची जागा आता सीडी ने घेतली. भावगीतांच्या बरोबरीने जुन्या गाण्यांच्या सीडीही वाजू लागल्या होत्या. संगीत समजत नसलं तरी संगीताला आपल्या मनाची अवस्था कळते की काय असं वाटायचं. कारण आपल्या मनस्थितीनुसार एखादं गाणं असायचच असायचं.

ग्रॅजुएशनला प्रवेश घेतला तसं अनेक प्रकारची गाणी ऐकू लागलो. पण त्यात अरुण दाते यांच्या भावगीतांची जागा कधीच कोणी घेऊ शकलं नाही. भावगीते खरच खोलवर दडलेल्या भावनांना हात घालत असत. त्यात अरुण दाते यांचा सुमधुर आवाज, तो स्वर ऐकला की कधी-कधी निश्चिंत तर कधी-कधी बेचैन व्हायचं. त्यात कॉलेजमध्ये एखाद्या सुंदर मुलगी दिसली की “मान वेळावुनी धुंद बोलू नको, चालताना अशी वीज तोलू नको…” हे गाणं आठवायचंच आठवायचं. आपल्याला आवडणार्‍या मुलीला मनातल्या मनात म्हणायचो, “तू अशी जवळी रहा…” पण शब्दांचा-भावनांना कृतीची जोड कधी मिळाली नाही.

कॉलेजमधील कल्पनाविश्वात गाण्यांना एक वेगळच महत्व असतं. आपण स्वतः वेगळ्याचा कल्पना घेऊन जगत असतो. वेगळ्याच मितीत वावरत असतो. विविध प्रकारची गाणी त्या कल्पनेला आणखीनच वारं घालत असतात. तेंव्हा अरुण दाते यांची भावगीते असोत किंवा किशोर कुमारचे गाणे हे सर्वात जवळचे मित्र वाटायचे. त्या गाण्यांमधील खट्याळपणा, विरह, अबोल प्रीती, एकटेपणा तर कधी आयुष्याची शिकवण विचार करायला भाग पाडायची. कोण समजून घेवो न घेवो पण ही गाणी कायम हृदयाच्या जवळ असायची… थेट भिडायची… आपल्या अव्यक्त भावना व्यक्त करता याव्यात यासाठीच ह्या गाण्यांची निर्मिती झाली आहेत असं वाटायचं.

सीडीचा जमाना जाऊन मोबाइल अन कम्प्युटरमध्ये गाण्यांनी घर केलं होतं. कम्प्युटरवर भावगीतांच्या स्वतंत्र फोल्डरमध्ये अरुण दाते यांनीच सर्वाधिक जागा व्यापली. कॉलेजात ही भावगीते ऐकायला लाज वाटायची. अनेकांना ही माहीतही नसत. आपण मागासलेले तर नाही ना असंही वाटायचं. पण भावगीतांची संगत कधी सुटली नाही.

सबमिशनचं बोरिंग काम कॉपी पेस्ट करत असताना ही गाणी चालूच असायची. काऊंटर स्ट्राइक चा किंवा एज ऑफ एंपायर चा गेम लावण्यापूर्वी विविध आवडत्या गाण्यांची प्लेलिस्ट चालू करायची अन कंटाळा येईपर्यंत खेळत बसायची. समोर हाणामारी चालू असायची अन कांनातून मेंदूत धुंद गाण्यांची झिंग चढली जायची. हे रसायन खूपच वेगळं होतं. डोळ्यासमोर मिशन, कानावर सुमधुर गाणे… एकंदरीत सुख असायचं.

एका क्लिकवर उपलब्ध असलेले गाणी आता झोपतानाही संगत करू लागली आहेत. मोबाइलवर मूडप्रमाणे गाणी लावून झोपायची सवय लागली होती. #LateNightSong असतातच अशी. ऐकली नाहीत तर झोप येत नाही आणि ऐकली तर झोपच उडते. दिवसभर दावणीला बांधून ठेवलेल्या जनावराला काही वेळ मुक्त संचार करू द्यावा लागतो. #LateNightSong हीच ती वेळ असते कदाचित. त्यात येशील, येशील येशील… राणी पहाटे पहाटे येशील किंवा दिवस तुझे हे फुलायचे, सखी शेजारणी, प्रेम हे माझे-तुझे ही गाणी असायचीच असायची.

Image result for arun date

सुर मागू तूला मी कसा.. जीवाना तू तसा मी असा…

दोनच दिवसांपूर्वी अरुण दाते यांचा वाढदिवस झाला होता. मध्यंतरी त्यांच्या कौटुंबिक आयुष्याबद्दलही काही बातम्या आल्या होत्या. आज अरुण दाते आपल्यात नाहीयेत. पण ती अजरामर गाणी पहाटेच्या गोड स्वप्नांप्रमाणे कायम आपल्या सोबत असणार आहेत. ती गाणीच कदाचित आपल्यासाठी अरुण दाते आहेत. अरुण दाते आठवणीत राहोत किंवा न राहोत पण त्यांच्या स्वरांच्या माध्यमातून भूतकाळातील स्मृती गोठवल्या आहेत. त्यांची गाणी, ते स्वर हे त्या स्मृतींना स्मृतिकोशातून बाहेर आणण्यासाठी ट्रीगर म्हणून काम करत राहतील.

गेली काही दिवस किशोर कुमारच्या गाण्यांनी मेंदूवर अमल केला होता. दोन-तीन महीने झाले कसलीच भावगीते ऐकलेली नव्हती. पण आज अरुण दाते गेले अन भावगीतांचा भूतकाळ जागा झाला. आता येणारी काही दिवस सतत तेच तेच गाणे ऐकल्याशिवाय चैन पडणार नाही.

स्वरांच्या आकाशगंगेतील एक अढळ शुक्रतारा म्हणून अरुण दाते सतत चमकत राहतील. पहाटेला दिसलेल्या ह्या मोहक तार्‍याने मला आकर्षित केलं. या जन्मावर, या जगण्यावर शतदा प्रेम करावे असं सांगणारे अरुण दाते यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली…

अभिषेक बुचके || @Late_Night1991

#महिलाउद्योजक

By admin | April 29, 2018 | Comments 0 Comment

#उद्योजकमहाराष्ट्र || महाराष्ट्र उद्योजक मंडळ || महाराष्ट्रातील लघुउद्योग || उद्योजक महिला ||

नमस्कार महाराष्ट्र!

गुढीपाडव्याला #उद्योजकमहाराष्ट्र ही संकल्पना सुरू केली. एखादी संकल्पना फक्त सुरू करून उपयोग नसतो तर ती राबविण्यासाठी तितकीच मेहनत घ्यावी लागते. याबाबत आमच्याकडून दिरंगाई होत असेल तर क्षमा! पण आमच्या क्षमतेनुसार आम्ही पुर्णपणे प्रयत्न करत राहू.

आज आम्ही #उद्योजकमहाराष्ट्र अंतर्गत दुसरा अत्यंत महत्वाचा उपक्रम सुरू करू इच्छितो!

#महिलाउद्योजक

उद्योजक हे केवळ पुरुषच असतात असं नाही. ते काही केवळ पुरुषांच्या मक्तेदारीचं क्षेत्र नाही. महिलाही या क्षेत्रात अत्यंत मेहनतीने काम करत असतात.

आजही गावागावात अनेक कष्टकरी माता-भगिनी गृहोद्योग, महिला बचत गट सारख्या माध्यमातून एक प्रकारचा व्यवसायच करत असतात. शेतकऱ्याची पत्नी ही त्याची व्यवसाय भागीदारच असते. ही कामे बर्याेचदा घर-कुटुंब जबाबदारी सांभाळून “पार्ट टाईम” केल्याने याला उद्योग म्हणायचं की नाही असा प्रश्न असतो. पण स्वतःच्या मेहनतीने, कौशल्याने काम करून मिळवलेला पैसा हा नक्कीच व्यवसाय म्हंटला गेला पाहिजे.

#महिलाउद्योजक

उन्हाळा आला की वाळवण, कुरड्या, पापड, लोणाचं सारखे खाद्यपदार्थ बनवणे हा ग्रामीण अर्थव्यवस्थेत महत्वाचा धागा आहे. ही संपूर्ण कामे महिलांच्या माध्यमातून होतात. ह्या कालावधीतील अशा गृहोद्योग व बचत गटातून होणारी आर्थिक उलाढाल मोठी असते. अशा महिला उद्योजकांना जर #उद्योजकमहाराष्ट्र ह्या व्यासपीठाचा थोडासाही लाभ झाला तर त्याचं आम्हाला समाधान असेल.

शिवाय, रांगोळी, मेहंदी, पर्स बनवणे इत्यादी सारख्या कलेच्या माध्यमातून अनेक मुली महिला काम करत असतात. आपल्या ओळखीच्या अशा अनेक महिला असतील ज्या असा व्यवसाय करत असतील. त्यांना, त्यांच्या उत्पादनाला आणि त्यांचे अनुभवाला जर आपण येथे स्थान देऊ शकलो तर सर्वांनाच आनंद होईल.

केवळ कुरड्या, पापड्या, मसाले, लोणचे असं कुठेही मर्यादित न राहता कोणतीही महिला आपल्या कला-कौशल्याच्या माध्यमातून आपलं उत्पादन लोकांसमोर आणू इच्छित असेल तर सर्वांचं स्वागत आहे!

अनेक महिला, तरुणी विविध क्षेत्रात कार्यरत आहेत. त्यांना जर आपले अनुभव share करायचे असल्यास त्यांचीही या उपक्रमाला खूप मदत होईल.

#उद्योजकमहाराष्ट्र

#महिलाउद्योजक

संपर्क

ईमेल – mhudyojakmandal@gmail.com

ट्विटर – @mh_udyog

ब्लॉग – mhudyojakmandal.blogspot.in

#उद्योजकमहाराष्ट्र – १

#उद्योजकमहाराष्ट्र ३ – मुलाखत

By admin | April 23, 2018 | Comments 0 Comment

मराठी उद्योजकांची मुलाखत || Marathi Businessman || महाराष्ट्रातील उद्योग

नमस्कार महाराष्ट्र!

#उद्योजकमहाराष्ट्र ही संकल्पना राबवताना अनेक उपक्रम घ्यायचे असं ठरलं आहे. त्यातील एक उपक्रम आज सुरू करत आहोत. ट्विटरवरील जे उद्योजक आहेत त्यांची मुलाखत घेऊन त्यांचा उद्योग/व्यवसाय अन त्याबाबतीत आलेले अनुभव आपण जाणून घेणार आहोत.

हे अनुभव अनेकांना उपयोगी अशी अपेक्षा करतो अन हा उपक्रम सुरू करतो! या मुलाखतीत आपण सुरुवातीला पाहुण्यांशी संवाद साधूया अन त्यानंतर ज्यांना प्रश्न असतील, शंका असतील त्यांनी त्या विचाराव्यात!

#उद्योजकमहाराष्ट्र नमस्कार, आज आपल्यासोबत आहे मराठी ट्विटरविश्वातील सुपरिचित चेहरा हेमंत आठल्ये | @hemantathalye मराठी ट्विटरकर हेमंतना वेगवेगळ्या भूमिकेतून भेटत असतात. विविध उपक्रम, विषय ठामपणे मांडण्यात त्यांची वेगळी ओळख नेहमीच दिसून येते. पण आज आपण हेमंत यांना आपण एक उद्योजक म्हणून जाणून घेण्याचा प्रयत्न करणार आहोत. तर चला, सुरू करुयात या संवादाला!

प्रश्न१

@hemantathalye तुमचं #उद्योजकमहाराष्ट्र या उपक्रमात स्वागत. आमच्या मंचावरील तुम्ही पहिले पाहुणे. सर्वात आधी आम्हाला जाणून घ्यायला आवडेल की तुम्ही मूळ कुठचे? आता कुठे असता?

हेमंत यांचं उत्तर

मला आपण संधी दिल्याबद्दल मी आपल्या सर्वांचे आभार मानतो! मी मूळचा नगर जिल्ह्यातला. वांबोरी नावाचं गाव आहे. गेली दहा वर्षांपासून पुण्यात असतो!

प्रश्न २

तुमचं शिक्षण कुठे झालं अन कोणत्या शाखेत झालं? आणि पुण्यात येण्याचं कारण काय?

हेमंत यांचं उत्तर

शिक्षण फार नाही. बारावी नंतर दोन वर्षाचा डिप्लोमा केलेला. नंतर नोकरी! नोकरी हेच येण्याचं कारण!

अच्छा,तर रोजगाराच्या निमित्ताने पुण्यात येणं झालं. Ok.

प्रश्न ३

शिक्षणानंतर डिप्लोमा वगळता अजून कुठला विशेष कोर्स वगैरे केला आहे का? आणि डिप्लोमा कुठे केला?

हेमंत यांचं उत्तर

वेब डिझायनिंगचा दोन वर्षाचा कोर्स केलेला. त्यावेळी हे क्षेत्र फारसे कुणाला माहित नव्हते. व माझाही फारसा काही विचार मनात नव्हता. बीएससी ऍग्री अथवा बीए संस्कृत करावी अशी घरच्यांची इच्छा होती. पण आमची गाडी डिझायनिंगमध्ये रुळली

प्रश्न ४

मग शिक्षणानंतर थेट व्यवसाय सुरू केला की नोकरी केली?

हेमंत यांचं उत्तर

नऊ वर्षे नोकरी केली. नंतर व्यवसायात शिरलो!

प्रश्न ५

नऊ वर्षे नोकरी म्हणजे मोठा अनुभव! नोकरीचा एकंदरीत अनुभव कसा होता? नोकरी करताना व्यवसाय करायचा विचार डोक्यात कसा आला? की तो आधीपासूनच होता?

हेमंत यांचं उत्तर

चांगला अनुभव होता. नोकरी हाही एक व्यवसायाचं आहे! फरक इतकाच यात तुमच्या काही हातात नसत आणि असुरक्षितता अधिक. नोकरी करत असतांना बंधन फार असायची! अगदी छोट्या मोठ्या गोष्टीतही परवानग्या! त्यामुळे पुढे जाऊन स्वतः उद्योगात उतरायचे हे मत बनत गेले

प्रश्न ६

म्हणजे नोकरी करण्यापूर्वी व्यवसायाचा कसलाही विचार तुमच्या डोक्यात नव्हता? नोकरीचा अनुभव घेतल्याच्या नंतर व्यवसाय हा तुम्हाला करियरसाठी योग्य मार्ग वाटू लागला असं म्हणता येईल का?

हेमंत यांचं उत्तर

हो! म्हणजे असं काही ठरलेलं नव्हतं! जसजसे अनुभव आले तसं घुसमट व्हायची. पोटभर पगार पण स्वातंत्र्य नाही. काम कमी आणि इतर लफडी जास्त असं झालेलं. गेमाडपंथी सिनिअर आणि त्याचे पॉलिटिक्स! विटलो होतो!

प्रश्न ७

मग तो क्षण कोणता होता जेंव्हा आर पारचा निर्णय घेतला आणि ‘आता व्यवसाय करायचाच’ हा विचार पक्का झाला? काही घटना किंवा ट्रिगर ? अन त्यावेळेस भावना काय होती?

हेमंत यांचं उत्तर

एका ठराविक काळानंतर जेंव्हा सकाळी तुम्हाला उठल्यावर कंपनीचा विचार आला की निराश वाटू लागत तेंव्हा समजून जा की तुमचा त्या कंपनीतील रस संपला आहे. शेवटच्या कंपनीत तेच तेच काम आणि शिकण्यासारखं काही नाही. तेव्हा ठरवलेलं! एकदा प्रयत्न करून पाहुयात!

प्रश्न ८

चांगल्या पगाराची नोकरी सोडून व्यवसाय सुरू करताना सर्वात महत्वाची गोष्ट असते कुटुंबियांची प्रतिक्रिया! घरच्या मंडळींकडून या निर्णयावर पहिली प्रतिक्रिया काय आली?

हेमंत यांचं उत्तर

उत्तर अपेक्षित जे होत तेच मिळालं. महिन्याकाठी लाखभराच्या जवळ जाणारा पगार सोडून व्यवसाय तेही कोणतीही ओळख नसतांना! घरच्यांना सगळंच न पटणारं होत!

उपप्रश्न

येथे जाणून घ्यायला आवडेल की, त्यावर तुमची कसे व्यक्त झालात? कुटुंबीयांना कसं समजावलं?

उत्तर

अजूनही अनेकांना माझा हा निर्णय पटलेला नाही. कारण एकच की कुटुंबातील काही जणांनी प्रयत्न केले व ते अयशस्वी झाले. त्यांची भीती ही होती की अपयश आलं तर पुढे काय? माझं म्हणणं असं होत की एका व्यवसायात अपयशी झालो तर दुसऱ्या व्यवसायात शिरेन!

व्वा! तुमच्या धाडसाचं कौतुक! हा आत्मविश्वास व्यवसायात महत्वाचा असतो. पुढे जाऊयात…

प्रश्न ९

व्यवसाय सुरू करताना मनात कुठे दडपण किंवा भीती होती का, की आपण आता एका सुरक्षित कवचातून बाहेर पडत आहोत अन संघर्षाचा काळ येणार आहे?

हेमंत यांचं उत्तर

खरं सांगू का, माझ्या मित्रांनी व वडिलांनी त्या काळात मला धीर दिलेला. सोबत संतांचे विचारांनी मनःशांती तर मिळायची सोबत नवी ताकदही मिळायची! मनावर ताबा ठेवला तर यश नक्की मिळते!

उपप्रश्न

थोडसं वैयक्तिक प्रश्न आहे, पण अत्यंत महत्वाचा… ज्यावेळेस तुम्ही हा निर्णय घेतला तेंव्हा तुमच्यावर कुटुंबातील जबाबदारी कितपत होती? घर पूर्णतः तुमच्या पगारावर अवलंबून होतं?

उत्तर

हो! त्यावेळी दोन मुली! घराचं लोन! थोडक्यात सगळ्याच जबाबदाऱ्या होत्या! कमावता एकच व्यक्ती! त्यामुळे निर्णय अधिकच गंभीर होता. परंतु हा निर्णय कधी ना कधी घ्यावा लागणार होता. वयाच्या पन्नाशीत निर्णय घेण्यापेक्षा तिशीत घेतला तर वीस वर्षांचा फायदा!

प्रश्न १०

मग त्या काळात स्वतःला काय सांगत होता? डोक्यात, मनात नेमका काय विचार चालू होता? कुटुंबियांसाठी खासकरून…?

हेमंत यांचं उत्तर

घरात साधारण दीड एक वर्ष तंग वातावरण होत! चिमुरड्याच काय त्या जमेच्या बाजू. चिमुरड्यांना पाहिलं की ताण कमी व्हायचा! घरातून अपेक्षेप्रमाणे विरोध जसा होता. तसाच कामात अपेक्षेप्रमाणे पाठिंबा! यश जेव्हा मोठ्या प्रमाणात मिळेल तेव्हा वातावरण निवळेलं!

प्रश्न ११

आता मूळ विषयाकडे येऊयात. कोणता व्यवसाय करायचा अन कुठे करायचा हे कसं निश्चित केलं?

हेमंत यांचं उत्तर

माझ्यासाठी सर्वात सोपा व्यवसाय म्हणजे वेब डिझायनिंगच होता. नऊ वर्षे तेच करत आलेलो. त्यामुळे तेच करायचं ठरवलेलं. मी जे काम करतो त्यासाठी हे विश्वची माझे ग्राहक असा प्रकार आहे आणि अनेक फ्रीलान्सिंगच्या वेबसाईटस! त्यामुळे सुरवात होऊ शकली!

प्रश्न १२

कुठलाही व्यवसाय सुरू करताना ‘भांडवल’ हा कळीचा मुद्दा असतो, त्याबाबतीत काय केलं? म्हणजे, ती सगळी जुळवाजुळव कशी केलीत?

हेमंत यांचं उत्तर

पैसे नव्हते पण लॅपटॉप होता. नेट महाराजांनी फार मदत केली! भांडवल म्हणजे पैसे वगैरे नव्हते. जे होते ते घर खर्चासाठी वापरावे लागणार होते. नेटपॅक आणि लॅपटॉप हेच काय ते भांडवल. सुरवातीला ओळखीच्या लोकांना भेटून कामाची माहिती देत होतो. त्यातून काही कामे मिळाली

प्रश्न १३

म्हणजे, तुम्ही जो व्यवसाय करू इच्छित होता तोच व्यवसाय सुरू करायला xyz लाख इतकं भांडवल आवश्यक असतं का? आणि सुरुवातीला एकटेच काम करत होता का?

हेमंत यांचं उत्तर

खरं तर हे व्यवसायावर अवलंबून असत. मी माझा व्यवसाय छोट्या पद्धतीने सुरु केला. सुरवात घरातून केलेली. नंतर ग्राहकांच्या सुविधेसाठी आता घराच्याऐवजी दुसऱ्या जागी बसून व्यवसाय करतोय. इच्छाशक्ती महत्वाची! एकटाच आहे पण लागेल तशी मदत घेतो!

उपप्रश्न

म्हणजे कमीत कमी साधनात अन केवळ स्वतःच्या कामावर या क्षेत्रात व्यवसायला सुरुवात करता येते. त्यासाठी विशिष्ट भांडवल, ऑफिस अन इतर पसारा आवश्यक असतोच असं काही नाही.

उत्तर

100% ग्राहकाला काम योग्य होणं हे अधिक महत्वाचं!

बरोबर. पुढच्या प्रश्नाकडे वळू…

प्रश्न १४

सध्या ऑफिसमध्ये किती मनुष्यबळ आहे? कोणकोणती साधने आहेत? काय-काय मशीन्स असतात यात?

हेमंत यांचं उत्तर

इथं वन मॅन आर्मी आहे. लवकरच अजून काही संलग्न गोष्टी सुरु करेन. त्यात मनुष्यबळाची आवश्यकता भासेल. तशी व्यवस्था मी तयार करतो आहे. साधने म्हणशील तर एक डेस्कटॉप, एक टॅब, दोन-तीन मोबाईल व नेट असं आहे. बाकी सोशल मीडियावर फोकस!

संवाद

आम्ही तुमची मुलाखत घेत आहोत, नोकरी देताना तुम्ही आमची मुलाखत घ्याल अशी अपेक्षा करतो… गमतीचा भाग… :-}

प्रश्न १५

तुम्ही आता कोणकोणत्या सेवा देऊ करता? म्हणजे तुमची कंपनी कोणकोणत्या services provide करते?

हेमंत यांचं उत्तर

वर्तमानात वेब साईट डिझायनिंग/मेंटेनंस करतो. डिजिटल मार्केटिंगमध्ये लवकरच उतरत आहे. तशी व्यवस्था निर्माण करतो आहे

प्रश्न १६

या सर्व सेवा पुरवताना ग्राहक तुमच्यापर्यन्त येईल यासाठी काय विशेष प्रयत्न करावे लागतात? म्हणजे just dial वर listing सारख्या गोष्टी? कंपांनीच्या जाहिरातीबद्दल जाणून घेऊ.

हेमंत यांचं उत्तर

दोन पद्धती वापरतो. एक म्हणजे सोशल मीडिया! आणि दुसरे म्हणजे प्रत्यक्ष भेटी. अनेकजण प्रत्यक्ष भेटीवर जास्त भर देतात! जस्ट डायल वगैरे अजून तरी वापरले नाही. फक्त प्रोफाइल केलेली आहे!

प्रश्न १७

नेमके कशा प्रकारचे ग्राहक अपेक्षित असतात या व्यवसायात; अन कोणत्या प्रकारचे ग्राहक तुमच्याकडे येतात?

हेमंत यांचं उत्तर

नवीन व्यवसाय सुरु केलेल्यांना वेबसाईटची आवश्यकता असते. अनेकदा व्यवसायाची ब्रॅण्डिंग करणे देखील आवश्यक असते त्यामुळे प्रस्थापित व्यावसायिकही ग्राहक म्हणून येतात!

प्रश्न १८

सध्या तुम्ही कोणकोणत्या शहरांत सेवा देऊ करता?

हेमंत यांचं उत्तर

माझा व्यवसाय ऑनलाईन आहे. त्यामुळे भूगोलाचे बंधन नाही. काही परदेशी ग्राहकही आहेत.

प्रश्न १९

व्यवसायात सर्वात महत्वाचा भाग आहे नफ्याचा! हे गणित कसं असतं? म्हणजे कोणत्या सेवेत सर्वाधिक नफा असतो? किंवा मार्जिन किती असतं हे विचारणे रास्त ठरेल!

हेमंत यांचं उत्तर

मी अनेकांकडून जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला. परंतु याच गणित प्रत्येकाचं वेगवेगळं आहे. कामाचा वेळ व कामाची काठिन्यता यावर मी कामाचे मूल्य ठरवतो. कोणताही व्यवसाय नफ्यातच असतो. फक्त नफा कमी जास्त असतो.

प्रश्न २०

या व्यवसायाला जोडून समांतर असा दूसरा व्यवसाय करता येणे शक्य आहे का? असेल तर तो कोणता असू शकतो असं तुम्हाला वाटतं?

हेमंत यांचं उत्तर

हो शक्य आहे! एकच काय अनेक केले जाऊ शकतात. सध्याला मी डिजिटल मार्केटिंगच्या दृष्टीने गेल्या काही दिवसांपासून काम करीत आहे! पुढे जाऊन इन्स्टिट्यूट टाकण्याचा विचार आहे.

मस्त! त्यासाठी शुभेच्छा!

प्रश्न २१

नोकरी सांभाळून ह्या व्यवसायाला सुरुवात करता येईल का?

हेमंत यांचं उत्तर

हो, पण वेळेचं गणित जमवायला हवं!

प्रश्न २२

या व्यवसायात प्रामुख्याने कोणत्या अडचणी येतात?

हेमंत यांचं उत्तर

साधारण वर्ष/दोन वर्ष काहीही उत्पन्न आले तरी टिकून राहण्याची मानसिकता. व त्या गरजेइतकं आर्थिक पाठबळ. अमराठी व्यावसायिकांचे हे सूत्र आहे.

प्रश्न २३

व्यवसाय जेंव्हा सुरू करता तेंव्हा कोणत्या विशिष्ट बाबींची काळजी घ्यावी? किंवा कोणत्या गोष्टी टाळाव्यात? तुम्ही कोणाचं सहकार्य घेतलं होतं?

हेमंत यांचं उत्तर

सर्वात महत्वाचं मार्केट. म्हणजे मार्केटची वर्तमान परिस्थिती काय आहे. आपण जो व्यवसाय करणार त्यासाठी लागणारा माल व कुठे किती पैशात विकला जाऊ शकतो याच गणित जमवण. अहंकार टाळावा. शिकता येईल तितकं शिकावं

प्रश्न २४

जेंव्हा हा व्यवसाय स्थिरतेकडे जाईल तेंव्हा काय करणं अपेक्षित आहे? काही टिप्स?

हेमंत यांचं उत्तर

माझाही व्यवसाय नवीन आहे. त्यामुळे अशा काळाचा अनुभव नाही. परंतु माझ्यामते एका व्यवसायावर व्यावसायिकाने अवलंबून राहू नये. जेणेकरून भविष्यकाळात व्यवसाय अडचणीत आला तर इतर व्यवसायातून उभारी घेता येईल!

प्रश्न २५

व्यवसाय सुरू करताना याची नोंद कुठे करावी लागते का? किंवा काही परवाने घ्यावे लागतात का?

हेमंत यांचं उत्तर

सुरवातीला लागायची. किमान शॉप ऍक्ट घ्यावा लागायचा. जर कंपनी प्रायव्हेट लिमिटेड करायची असल्यास निकष बदलतात. परंतु सामान्य व्यवसायास कुठल्याही नोंदीची गरज नाही.

याला जोडून प्रश्न विचारतो, कंपनी प्रायवेट लिमिटेड करताना त्याची नोंद कुठे करत असतात याबद्दल सांगू शकाल?

उत्तर

त्यातही अनेक प्रकार असतात एलएलपी वगैरे. मलाही माहिती घ्यावी लागेल!

प्रश्न २६

GST चा या व्यवसायावर काही परिणाम? GST भरण्याची प्रक्रिया किंवा कर, परवाने या सरकारी बाबी त्रासदायक आहेत का?

हेमंत यांचं उत्तर

दहा लाखाच्यावरील व्यावसायिकांना ते आवश्यक आहे. मी अजून छोटा व्यावसायिक आहे. परंतु त्रासदायक नसावे कारण गरज सरकारला आहे!

हे सकारात्मक आहे!

प्रश्न २७

येणार्‍या काळात या क्षेत्रात कितपत वाव आहे असं आपल्याला वाटतं? या क्षेत्रात सध्या किंवा भविष्यातील आव्हाने काय असतील?

हेमंत यांचं उत्तर

खूप वाव आहे. भारतात सध्याला वेब आणि मोबाईल अँपसाठी प्रचंड वाव आहे. जितकं कराल तितकी संधी!

प्रश्न २८

स्त्रीला तिचं वय अन पुरुषाला त्याचा पगार विचारू नये असं म्हणतात, पण तुम्हाला या व्यवसायातून वार्षिक उत्पन्न किती मिळतं?

हेमंत यांचं उत्तर

फार नाही येत साधारण महिन्याकाठी २०-२५ हजारांचा पल्ला गाठतो!

प्रश्न २९

शेवटचा प्रश्न. नोकरी सोडून हा व्यवसाय सुरू केलात, समाधानी आहात की निर्णय चुकला असं वाटतं?

हेमंत यांचं उत्तर

अगदी सांगायचं झालं तर घरी आल्यावर कधी डोकं दुखत नाही. आणि आवडीचे क्षेत्र असल्याने कामाचं ओझं वाटत नाही! सर्वात मोठा संघर्षाचा काळ जरी असला तरी तितकाच सुखाचा काळ देखील आहे!

खूप खूप धन्यवाद हेमंत! आमच्या उपक्रमात तुम्ही पहिले पाहुणे म्हणून सहभागी झालात यासाठी धन्यवाद! आपल्या व्यवसायात वाढ व्हावी अन आपण उत्तरोत्तर प्रगती साधत राहाल यासाठी शुभेच्छा!!! #उद्योजकमहाराष्ट्र

Twitter – @mh_udyog || mhudyojakmandal@gmail.com

ब्लॉग – https://mhudyojakmandal.blogspot.in/

Admin

अभिषेक बुचके || ट्वीटर – @Late_Night1991 || latenightedition.in

#उद्योजकमहाराष्ट्र – २

#उद्योजकमहाराष्ट्र – २

By admin | April 23, 2018 | Comments 0 Comment

नमस्कार महाराष्ट्र!

#उद्योजकमहाराष्ट्र ही संकल्पना राबवताना अनेक उपक्रम घ्यायचे असं ठरलं आहे. त्यातील एक महत्वाचा उपक्रम आज सुरू करत आहोत. हा उपक्रम दोन्हीही बाजूने अतिशाय महत्वाचा ठरणार आहे.

नव्याने व्यवसाय सुरू करताना खूप अडचणी येत असतात. बर्‍याचदा कोणाचं सहकार्य मिळत नाही आणि मार्गदर्शनही मिळत नाही आणि मग नैराश्य येऊ लागतं. किंवा बर्‍याचदा कोणता व्यवसाय सुरू करावा किंवा तो सुरू करताना सुरुवात कोठून करावी किंवा नवा व्यवसाय सुरू करताना कोणत्या बाबी आवश्यक आहेत याबाबत बर्‍याचदा संभ्रम असतो अन अनेक प्रश्न असतात. ते प्रश्न कोणाला विचारावेत हासुद्धा महत्वाचा प्रश्न असतो. यावर एक सहकार्य आणि छोटीशी मदतव् हावी म्हणून आम्ही हा छोटासा उपक्रम हाती घेत आहोत.

हा उपक्रम आहे मुलाखतीचा! यामध्ये आपण विविध उद्योजकांची मुलाखत घेऊन त्यांच्या उद्योगाबाबतीत माहिती तर घेणारच आहोत शिवाय त्यांच्या मार्गाने या उद्योगक्षेत्रातील विविध बाबी उलगडून दाखवणार आहोत.

महाराष्ट्राच्या कानाकोपर्‍यात अनेकजण उद्योग/व्यवसाय करतात. त्या लोकांच्या मुलाखती घेऊन आपण नवख्यांना मार्ग दाखवण्याचा प्रयत्न करणार आहोत. यातून जे मुलाखत देत आहेत ते त्यांच्या व्यवसाय/उद्योगाचाही मार्केटिंग करता येईल. त्यांचा व्यवसाय/उद्योग जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत पोहोचेल यासाठीही आमचे प्रयत्न असणार आहेत. शिवाय यासाठी कसलेही मूल्य असणार नाही.

महाराष्ट्रातील उद्योजकांसाठी काहीतरी करता यावे यासाठी आमचे हे प्रामाणिक प्रयत्न आहेत. तर आपला मुलाखत हा उपक्रम आता कायमस्वरूपी सुरू असेल. त्यात जर कोणाला सहभाग घ्यायचा असेल किंवा आपल्या उद्योग/व्यवसाय बद्दल माहिती द्यायची असेल तर नक्की संपर्क करावा.